Hai tháng gian nan mua nhà ở xã hội: Giấc mơ nhỏ giữa một hệ thống "hộp đen"
Từ chỗ háo hức chen chân xếp hàng nộp hồ sơ, sau hai tháng tôi nhận ra: trong giấc mơ an cư, sự công bằng là điều xa xỉ.
Tôi là một người lao động trẻ, thu nhập khoảng 9 triệu đồng mỗi tháng. Giữa thủ đô sôi động và đắt đỏ, ước mơ sở hữu một mái nhà nhỏ – dù là nhà ở xã hội – vẫn là khát vọng cháy bỏng. Chính vì thế, khi biết có đợt mở bán căn hộ nhà ở xã hội tại một khu đô thị mới, tôi đã không chần chừ, chuẩn bị hồ sơ và bước vào hành trình… mà sau này tôi mới gọi là chuỗi “kiếp nạn”.
Kiếp nạn 1: Xếp hàng “xác nhận nhu cầu ở” – muộn ngay từ vạch xuất phát
Ngày 22/4, tôi xếp hàng từ sớm để được tư vấn hồ sơ. Hàng người dài dằng dặc. Sau hai ngày chen chúc, tôi được vào tư vấn – và tá hỏa khi được yêu cầu nộp giấy xác nhận chưa có nhà ở từ văn phòng đăng ký đất đai. Khi chạy đi làm thủ tục thì cán bộ nói thẳng: “Mất ít nhất một tháng mới có kết quả. Người ta đã làm trước cả tháng rồi”.
Lúc đó tôi mới nhận ra – những người như tôi, không có "thông tin nội bộ", đã bị loại ngay từ vòng gửi xe.
Kiếp nạn 2: Nộp hồ sơ – một cuộc chơi không luật
Từ 14/5 đến 21/5 là đợt nộp hồ sơ chính thức. Không có quy định rõ ràng, không có thông báo minh bạch, nhưng hàng dài vẫn tiếp tục xếp từ mờ sáng. Mỗi ngày chỉ phát 20 số, xử lý được 10. Sáu ngày làm việc chỉ đủ giải quyết khoảng 120 hồ sơ – trong khi công bố có 183 căn?
Tôi quay lại cả vào cuối tuần để quan sát. Bất ngờ hơn: ngày nghỉ lại tấp nập lạ thường. Nhiều người đến nộp cùng lúc 3–4 bộ hồ sơ. Họ là ai? Ai cho phép họ nộp vào ngày không chính thức? Câu hỏi ấy đến nay vẫn chưa có lời giải.
Kiếp nạn 3: Không tin tức, không minh bạch, không lời giải thích
Sau khi may mắn được nộp hồ sơ, tôi được dặn “theo dõi trên website Sở Xây dựng”. Tôi chờ từng ngày. Nhưng website trống trơn. Không danh sách hợp lệ. Không kết quả bốc thăm. Không hướng dẫn bước tiếp theo.
Cho đến ngày 23/6, một người bạn – cùng nộp hồ sơ như tôi – vui vẻ nói: “Tao được chọn rồi, có căn luôn rồi”. Tôi giật mình. Tại sao tôi không nhận được thông báo gì? Có công bố nào không? Không. Mọi thứ diễn ra trong im lặng và gọi điện riêng.
Thêm một nỗi lo: Tiến độ thanh toán bất khả thi
Dù chưa có căn, tôi đã đọc thấy quy định: Từ nay đến 30/6 phải đóng 30%, đến 10/7 phải đóng 65% giá trị hợp đồng. Tôi nghĩ: nếu giờ mới được gọi mua, làm sao kịp chuẩn bị tài chính? Làm sao ngân hàng giải ngân kịp?
Phải chăng, ngay từ đầu, hệ thống này chỉ dành cho những người “có sẵn tiền”, hoặc có “sẵn mối”?
Kêu gọi sự minh bạch – và cơ hội công bằng cho người lao động
Tôi không chỉ kể chuyện cá nhân. Tôi viết lên đây như một lời kêu gọi:
-
Công khai quy trình xét duyệt, danh sách đủ điều kiện, kết quả bốc thăm, ưu tiên theo quy định pháp luật.
-
Giám sát việc phát hành – nhận hồ sơ và thời gian làm việc minh bạch.
-
Tăng cường vai trò thanh tra độc lập từ phía cơ quan chức năng và báo chí.
Nhà ở xã hội không nên trở thành đặc quyền cho người có quan hệ – mà phải là cơ hội cho người có nhu cầu thực sự.
Nếu bạn đang từng ngày đi tìm một chỗ ở cho gia đình nhỏ của mình, bạn sẽ hiểu nỗi đau không nằm ở việc không mua được nhà – mà là không biết vì sao mình không được chọn.
Chúng tôi không cần sự thương hại. Chúng tôi chỉ cần một quy trình công bằng.
